ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ – ΠΟΛΕΜΟΣ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΟΣ

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ τα δύο σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα σήμερα είναι :

1. Η αλλαγή του κλίματος στον πλανήτη.

2. Οι αναδυόμενες ασθένειες.

Πως όμως μπορούμε να αναστρέψουμε την κατάσταση ;

Το πρόβλημα είναι δύσκολο αφού πολλοί είναι εκείνοι οι παράγοντες που πρέπει να αλλάξουν για να αναστραφεί η πορεία.

Σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους υπάρχουν τρεις περίοδοι στην ανθρώπινη ιστορία των επιδημιών.

Α. Η Περίοδος της σταθερής εγκατάσταση των ανθρώπινων ασθενειών που περίπου αρχίζει 10.000. χρόνια πριν.

Β. Η Περίοδος της εμφάνισης των ιατρικών όπλων κατά των μικροβίων.

Γ. Η σημερινή περίοδος.

Ας κάνουμε μια αναδρομή στην ιστορία.

Η επαφή του ανθρώπου με τους μικροοργανισμούς άρχισε από την εμφάνιση των δύο ειδών στον πλανήτη. Η φύση έχει φροντίσει ώστε οι μικροοργανισμοί να προστατεύουν τον ξενιστή τους από άλλους λοιμογόνους παράγοντες σε αντάλλαγμα της διατροφής που τους παρέχει. Η φύση έχει φροντίσει για αυτό. Έτσι υπάρχει ένα όριο βλαπτικών επιδράσεων που μπορούν να προκαλέσουν οι μικροοργανισμοί στον ξενιστή τους, οι μικροοργανισμοί που υπερβαίνουν αυτό το όριο, δηλ. σκοτώνουν τον ξενιστή τους δεν έχουν πλέον πιθανότητες αναπαραγωγής και εξαφανίζονται. Έτσι η συνύπαρξη ανθρώπου και μικροοργανισμών είναι συνήθως ειρηνική.

Η αμοιβαία αυτή σχέση ανθρώπου και μικροοργανισμών δεν είναι, όμως πάντα, ειρηνική. Στην ουσία είναι μια ανταγωνιστική σχέση. Όσο ισχυροποιείται ο ένας από τους δύο της συμβίωσης τόσο δυναμώνει και ο άλλος. Όσο η ισορροπία διατηρείται όλα πηγαίνουν καλά όταν αυτή η ισορροπία διαταράσσεται παρατηρούνται νόσοι και επιδημίες.

Ποιες όμως είναι οι συνθήκες που διαταράσσουν αυτήν ειρηνική συνύπαρξη;

Αν πάμε πίσω στον χρόνο θα διαπιστώσουμε ότι οι ιοί βρίσκονται στον πλανήτη εκατομμύρια χρόνια, εν τούτοις το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα δεν προκαλούσαν ασθένειες. Οι ιοί ιλαράς, ερυθράς, κοκκύτη κ.λ.π. υπήρχαν αλλά δεν προκαλούσαν νόσο στους ανθρώπους.

Τα πράγματα αλλάζουν τα τελευταία 10.000 χρόνια.

Όταν οι άνθρωποι εγκατέλειψαν τα δάση της Αφρικής για να ζήσουν στις σαβάνες μετέφεραν τις πρώτες ασθένειες όπως Ελονοσία, Ερπης, Ταινία, η ιλαρά, παρωτίτις, η ευλογιά. Στην αρχή έμοιαζε ότι αυτές οι ασθένειες προσβάλουν μόνο τον άνθρωπο βαθμιαία όμως, αποκαλύφθηκε ότι οι ιοί αυτοί προήρχοντο από τα ζώα.

Ο άνθρωπος έφερε μαζί του τα ζώα που εξημέρωσε και εξέτρεφε, και έτσι μαζί με τα ζώα έφερε και τις ασθένειες τους. Για παράδειγμα ο ιός της ευλογιάς κληρονομήθηκε από την καμήλα. Ο ιός της ιλαράς από τα βοοειδή. Εξημερώσαμε τα χοιρινά και αυτά μας κληρονόμησαν τον κοκίτη και τον στρεπτόκοκκο. Εξημερώσαμε τα κοτόπουλα και αυτά μας κληρονόμησαν τον τυφοειδή πυρετό, ενώ εξημερώνοντας τις πάπιες κληρονομήσαμε την γρίπη.

Ακόμη το κοινό κρυολόγημα είναι αρρώστια που πήραμε από τα άλογα σε αντάλλαγμα της εξημέρωσης που τους κάναμε. Σταδιακά οι ιοί αυτοί προσαρμόστηκαν στο άνθρωπο και στην συνέχεια εξελίχθηκαν ώστε να γίνουν μεταδοτικοί από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Και παρ’ ότι οι ασθένειες αυτές σήμερα θεωρούνται ήπιες εν τούτοις στην πρώτη εμφάνισή τους έχουν εξολοθρεύσει εκατομμύρια ανθρώπους.

Όταν οι άνθρωποι άρχισαν να ζουν με το κυνήγι ή το ψάρεμα νοσούσαν από τα τσιμπήματα των κουνουπιών ή από ακατάλληλο κρέας που κατανάλωναν. Ενώ στα πλαίσια του κυνηγιού ήλθαν σε επαφή και με άγρια ζώα και επομένως και με τις ασθένειες που αυτά είχαν. Ακόμη όταν οι άνθρωποι ασχολήθηκαν με την γεωργία έφεραν στην επιφάνεια παράσιτα και ακάρεα που ζουν στην άγρια βλάστηση με την οποία ήλθαν σε επαφή, τα παράσιτα και τα ακάρεα αυτά ήταν φορείς η και δεξαμενές μικροοργανισμών.

Η άρδευση τους έφερε σε επαφή με την σχιστοσωμίαση ένα παράσιτο που μολύνει το νερό και αυτό με την σειρά του τον άνθρωπο.

Η κτηνοτροφία έφερε τον άνθρωπο σε επαφή με ζωονόσους π.χ. με την φυματίωση από γάλα που είχε μολυνθεί.

Τις εποχές βέβαια εκείνες η απομόνωση των πληθυσμών βοήθησε ώστε τα νοσήματα αυτά να περιοριστούν ως ενδημίες, αποκλειόμενης της εξάπλωσής τους.

Το 1955 εμφανίστηκε στην Βολιβία επιδημία που μόλυνε 250.000 κατοίκους και το 1961 εμφανίζεται στο Μεξικό. Η νόσος οφειλόταν σε ένα ακάρι που ζούσε στα κενά κελύφη του κακάο. Στην περιοχή Βολιβίας και Μεξικού, λόγω συγκομιδής έρχονταν εργάτες από όλες τις πόλεις της Νότιας Αμερικής στην προσπάθεια τους να εργαστούν. Μολύνονταν με το Culicoides paraensis. Και μετέφεραν την νόσο σε όλες τις πόλεις της Ν. Αμερικής, H νόσος ονομάστηκε Ozopounde.

Το κυνήγι στον στόχο

Ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας – Κονγκό ( Crimean – Congo Hemorrhagic Fever, CCHF) είναι μία σοβαρή ιογενής νόσος, η οποία προκαλείται από τον ομώνυμο ιό (γένους Nairovirus, οικογένειας Bunyaviridae) που μεταδίδεται κυρίως μέσω δήγματος κρότωνα (τσιμπουριού). Τα τσιμπούρια μολύνθηκαν από ένα είδος μοσχοπόντικα που είχε εισαχθεί στην Σιβηρία 60 χρόνια πριν για τις ανάγκες του κυνηγιού. Αργότερα, το 1969, ο ιός αναγνωρίσθηκε ως αιτία της ασθένειας ενός παιδιού που είχε νοσήσει στο Κονγκό το 1956, οπότε και προέκυψε η σημερινή ονομασία της νόσου. Η παρουσία της νόσου συνδέεται με τη γεωγραφική κατανομή του διαβιβαστή (κρότωνα / τσιμπουριού). Σε περιοχές με εύκρατο κλίμα παρατηρείται εποχιακή κατανομή στην εμφάνιση των κρουσμάτων: από την άνοιξη έως το φθινόπωρο, ανάλογα με την περίοδο αυξημένης δραστηριότητας του διαβιβαστή.

Στο μακρινό παρελθόν κάποιος ιθαγενής σκότωσε έναν χιμπαντζή για τροφή. Έτσι μαζί με το κρέας του χιμπαντζή πήρε και τον ιό του AIDS. Από αυτή την πράξη κάποιου, εκατομμύρια ανθρώπων πέθαναν και πεθαίνουν ακόμη από την ασθένεια αυτή.

Η εκτροφή ζώων - σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια 1990

Τα ζώα που μεγαλώνουν σε κτηνοτροφικές μονάδες είναι πιο ευαίσθητα στις λοιμώξεις εάν είναι όμοια γενετικά. Οι μαζικές εκτροφές φυτοφάγων ζώων όπως τα βοοειδή, τα αιγοπρόβατα και η μετατροπή τους σε σαρκοφάγα, μέσω των φυραμάτων διατροφής τους, ήταν η αιτία της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας.

Το εμπόριο

Το έτος 1997 στην Αμερική μετά από την εισαγωγή φραουλών από την Γουατεμάλα εισήχθη και τα παράσιτο της φράουλας Cyclosporia, το οποίο είναι υδατογενές παράσιτο και μολύνει τον άνθρωπο, τα βοοειδή, τα πτηνά, τα ερπετά και τα ψάρια. Μόλυνε το αρδευτικό δίκτυο.

Παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον.

Η επέκταση των μεγάλων πόλεων και η κατάληψη μέρους των δασών έφερε σε επαφή τους κατοίκους των πόλεων με τα άγρια ζώα και συνεπώς και με τα μικρόβια που αυτά έχουν.

Για παράδειγμα οι κάτοικοι της Αιγύπτου υπέφεραν από έλλειψη νερού. Ήταν επιτακτική λοιπόν η ανάγκη για εξεύρεση λύσης σε αυτό το πρόβλημα. Η απάντηση ήταν το φράγμα του Ασουάν. Το φράγμα δόθηκε σε λειτουργία το 1970. Το έτος 1977 εισβάλει νόσος με πυρετό που προσβάλλει 200.000 ανθρώπους στην κοιλάδα του Rift και τον θάνατο 600 ατόμων.

Όσοι παρουσιάσουν αιμορραγία εμφανίζουν πιθανότητες θανάτου σε ποσοστό έως και 50%. Η νόσος προκαλείται από τον ιό RVF, ο οποίος ανήκει στην κατηγορία Phlebovirus. Μεταδίδεται με την επαφή με μολυσμένο αίμα ζώου, με την εισπνοή αέρα κοντά σε μολυσμένο ζώο που σφαγιάζεται, με την πόση μη επεξεργασμένου γάλακτος από μολυσμένο ζώο, ή μέσω τσιμπήματος μολυσμένου κουνουπιού-ών. Ζώα όπως οι αγελάδες, τα πρόβατα, οι κατσίκες και οι καμήλες είναι πιθανόν να μολυνθούν. Σε αυτά τα ζώα μεταδίδεται κατά κύριο λόγο από τα κουνούπια. Δεν φαίνεται να μεταδίδεται από ένα άτομο σε άλλο.

Το 1980 κατασκευή του ίδιου φράγματος στην κοιλάδα Rift αυτή την φορά προς την πλευρά της Σενεγάλης και εμφάνιση νέας ενδημίας και στην Δυτική Αφρική. Η νόσος ήταν γνωστή στην Ανατολική Αφρική και πρόσβαλε κυρίως μηρυκαστικά ο δε πληθυσμός της περιοχής ήταν προσαρμοσμένος στην ύπαρξη του ιού, η μετάδοση του οποίου γινόταν μέσω κουνουπιών που μετέφεραν την νόσο στους ανθρώπους.

Οι περιοχές της Ανατολικής και Δυτικής Αφρικής ήταν απομονωμένες λόγω της ύπαρξης μεταξύ των της ερήμου Σχάρας, όμως μετά την δημιουργία του φράγματος επήλθε άμεση επικοινωνία της Ανατολικής και Δυτικής Αφρικής και παράλληλα απέκτησε πρόσβαση και η νόσος σε περιοχή που ο πληθυσμός ήταν παρθένος και εκδηλώθηκε η επιδημία.

Κλιματική αλλαγή

Οι κάτοικοι των τροπικών περιοχών γνωρίζουν πολύ καλά ότι το συνάχι, η γρίπη και τα κρυολογήματα γίνονται κατά την διάρκεια του χειμώνα.

Γνωρίζουν επίσης ότι πολλές ασθένειες που μεταδίδονται με κουνούπια, ψύλλους, και άλλα έντομα εμφανίζονται με τον ζεστό – υγρό καιρό όταν ευνοείται η ύπαρξη του ξενιστή (κουνούπια, τσιμπούρια, ψύλλοι κ.λ.π) δηλαδή το καλοκαίρι.

Οι κλιματικές αλλαγές ευνοούν την αύξηση των λοιμώξεων διότι παρατείνεται η περίοδος των αυξημένων θερμοκρασιών, υπολογίζεται ότι παρατείνεται κατά 10 μέρες στις εύκρατες περιοχές, και συγχρόνως παρατείνεται και η επιβίωση των κουνουπιών. Αλλά και η μετατόπιση της τροπικής ζώνης και σε άλλες περιοχές κυρίως του ανεπτυγμένου κόσμου έχει ως αποτέλεσμα ασθένειες όπως η ελονοσία να προσβάλλουν ανθρώπους που δεν είχαν προηγούμενη επαφή με αυτούς τους ιούς και συνεπώς είναι πιο ευάλωτοι.

Η αλλαγές από έντονη ξηρασία σε έντονη βροχόπτωση Το γεγονός αυτό ευνοείται επίσης από τις έντονες βροχοπτώσεις αφού δίνει την δυνατότητα σε πολλούς μικροοργανισμούς να γίνονται πιο επιθετικοί.

Γενικώς περισσότερο καθοριστικός παράγων είναι η αύξηση της υγρασίας και λιγότερο η αύξηση της θερμοκρασίας.

Οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις στο περιβάλλον έχουν ως αποτέλεσμα την αλλαγή του κλίματος του πλανήτη με αύξηση της θερμοκρασίας, περίοδοι έντονης ξηρασίας ακολουθούμενες από ραγδαίες βροχοπτώσεις τροποποιούν τις συνθήκες στον πλανήτη και ανατρέπουν την ισορροπία μεταξύ ανθρώπου και μικροβίων. Τροποποιεί παράλληλα και την συμπεριφορά των ξενιστών. Η αύξηση της θερμοκρασίας ιδιαίτερα στην εύκρατη ζώνη αυξάνει των κύκλο επιβίωσης των κουνουπιών, ψύλλων, τσιμπουριών που μεταφέρουν ζωονόσους στον άνθρωπο, και επομένως και τις πιθανότητες μετάδοσης των νόσων.

Το έτος 1933 εμφανίστηκε στην περιοχή Saint Louis του Μισούρι μια μορφή εγκεφαλίτιδας που μεταδίδεται από το κουνούπι Culex quinquefasciates. Ο ιός μολύνει πτηνά που τον μεταδίδουν στα κουνούπια και μέσω αυτών μολύνεται ο άνθρωπος.

Το γεγονός αποδόθηκε ότι μετά από μια περίοδο ξηρασίας και ζέστης τα λύματα των υπονόμων εξατμίζονταν. Η εξάτμιση προκάλεσε σημαντική συγκέντρωση αλάτων στην ατμόσφαιρα που ευνόησε την ανάπτυξη του κουνουπιού.

Σημαντικότερες επιδημίες που άλλαξαν την ιστορία.

430 π.Χ. – λοιμός στην Αθήνα κατά την δάρκεια Πελοπονησιακών πολέμων.

165 μ.Χ. - Πανώλη των Αντωνίνων

Η πανώλη των Αντωνίνων ήταν πιθανώς μια πρώιμη εμφάνιση της ευλογιάς που ξεκίνησε με τους Ούννους. Οι Ούννοι μόλυναν στη συνέχεια τους Γερμανούς, οι οποίοι την πέρασαν στους Ρωμαίους και στη συνέχεια οι στρατιώτες την εξάπλωσαν σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

250 μ.Χ. - Πανώλη του Κυπριανού

Ονομάστηκε έτσι μετά το πρώτο γνωστό θύμα, τον χριστιανός επίσκοπος της Καρχηδόνας.

541 μ.Χ. - Πανούκλα του Ιουστινιανού

Αρχικά εμφανίστηκε στην Αίγυπτο. Η πανώλη του Ιουστινιανού εξαπλώθηκε μέσω της Παλαιστίνης και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και έπειτα σε όλη τη Μεσόγειο.

11ος αιώνας - Λέπρα

Η λέπρα εξελίχθηκε σε πανδημία στην Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα.

1353 - Μαύρη πανώλη

Με τον όρο µαύρη πανώλη ή µαύρος θάνατος αναφέρεται η πανδημία των ετών 1348 - 1353, η οποία ήταν από τις πλέον καταστροφικές στην παγκόσμια ιστορία. Ο συνολικός ανθρώπινος απολογισμός της, υπολογίζεται σε 100 έως 200 εκατομμύρια νεκρούς στην Ευρώπη, στην Ασία και στη βόρεια Αφρική. Μάλιστα εκτιμάται ότι μείωσε τότε τον παγκόσμιο πληθυσμό από 450 εκατομμύρια σε 350 - 375 εκατομμύρια

Οι πρώτες επίσημες καταγραφές της πανδημίας ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 1347, όταν γενοβέζικα εμπορικά πλοία από το λιμάνι της Κάφφας στην Μαύρη Θάλασσα, που προσέγγισαν το λιμάνι της Μεσσήνης στη Σικελία, γεμάτα ετοιμοθάνατους και νεκρούς, μετέφεραν στην Ευρώπη την ασθένεια της πανώλης.

1492 - Η Κολομβιανή ανταλλαγή

Μετά την άφιξη των Ισπανών στην Καραϊβική, οι ασθένειες όπως η ευλογιά, η ιλαρά και η βουβωνική πανώλη μεταδόθηκαν από τους Ευρωπαίους στους ιθαγενείς πληθυσμούς. Αυτές οι ασθένειες κατέστρεψαν τους αυτόχθονες πληθυσμούς που οι οργανισμοί τους ήταν παρθένοι, με το 90% να πεθαίνει σε ολόκληρη τη βόρεια και νότια ήπειρο.

1520 επιδημία ευλογιάς

Η αυτοκρατορία των Αζτέκων καταστράφηκε από την ευλογιά που έφεραν οι Αφρικανοί σκλάβοι.

1665 - Η μεγάλη πανώλη του Λονδίνου

Η βουβωνική πανώλη οδήγησε στο θάνατο το 20% του πληθυσμού του Λονδίνου. Η ασθένεια που εξαπλώθηκε μέσω λιμένων κατά μήκος του Τάμεση.

1817 - Πρώτη πανδημία χολέρας

Η πρώτη από τις επτά πανδημίες χολέρας για τα επόμενα 150 χρόνια, σκοτώνοντας 1 εκατ. ανθρώπους. Μεταφερόταν από το νερό και τα τρόφιμα που είχαν μολυνθεί από περιττώματα, το βακτήριο μεταφέρθηκε σε Βρετανούς στρατιώτες που το έφεραν στην Ινδία, όπου πέθαναν εκατομμύρια άνθρωποι. Η βρετανική αυτοκρατορία και το ναυτικό εξάπλωσαν τη χολέρα στην Ισπανία, την Αφρική, την Ινδονησία, την Κίνα, την Ιαπωνία, την Ιταλία, τη Γερμανία και την Αμερική, όπου σκότωσε 150.000 ανθρώπους. Παρόλο που δημιουργήθηκε εμβόλιο το 1885, οι πανδημίες συνεχίστηκαν.

1885 - Η τρίτη πανδημία πανώλης

Ξεκινώντας από την Κίνα και πηγαίνοντας στην Ινδία και το Χονγκ Κονγκ, η βουβωνική πανώλη σκότωσε 15 εκατ. ανθρώπους. Αρχικά εξαπλώθηκε από τους ψύλλους κατά τη διάρκεια μιας έκρηξης σε ορυχείο στο Yunnan.

1875 - Πανδημία ιλαράς στα Φίτζι

Μετά την παραχώρηση των Φίτζι στη Βρετανική Αυτοκρατορία, το βασιλικό κόμμα επισκέφθηκε την Αυστραλία ως δώρο από τη Βασίλισσα Βικτώρια. Φτάνοντας κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας ιλαράς, το βασιλικό κόμμα έφερε την ασθένεια πίσω στο νησί τους με αποτέλεσμα να εξαπλωθεί περαιτέρω στον πληθυσμό.

1889 - Ρωσική γρίπη

Η πρώτη σημαντική πανδημία γρίπης ξεκίνησε στη Σιβηρία και το Καζακστάν, ταξίδεψε στη Μόσχα, πήγε στη Φινλανδία και στη συνέχεια στην Πολωνία, όπου μεταφέρθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη. Μέχρι το επόμενο έτος, είχε διασχίσει τον ωκεανό στη Βόρεια Αμερική και την Αφρική. Μέχρι το τέλος του 1890, 360.000 άνθρωποι είχαν πεθάνει.

1919 - Ισπανική γρίπη

Η γρίπη των πτηνών που σκότωσε 50 εκατ. ανθρώπους παγκοσμίως, θεωρείται ότι προήλθε από την Κίνα και μεταδόθηκε από Κινέζους εργάτες που μεταφέρονταν σιδηροδρομικώς μέσω του Καναδά προς την Ευρώπη. Στη Βόρεια Αμερική, η γρίπη εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο Κάνσας στις αρχές του 1919. Οι τηλεοπτικές αναφορές για έξαρση γρίπης στη Μαδρίτη την άνοιξη του 1918 οδήγησαν στην πανδημία που ονομάστηκε «ισπανική γρίπη».

1957 - Ασιατική γρίπη

Ξεκίνησε από το Χονγκ Κονγκ και εξαπλώθηκε σε όλη την Κίνα και έπειτα στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ασιατική γρίπη έγινε ευρέως διαδεδομένη στην Αγγλία όπου, σε έξι μήνες, απεβίωσαν 14.000 άνθρωποι. Ένα δεύτερο κύμα ακολούθησε στις αρχές του 1958, προκαλώντας συνολικά περίπου 1,1 εκατ. θανάτους παγκοσμίως, με 116.000 θανάτους μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δημιουργήθηκε εμβόλιο που αντιμετώπισε αποτελεσματικά την πανδημία.

1981 – HIV/AIDS

Το AIDS είναι υπεύθυνο για 35 εκατ. θανάτους σε όλο τον κόσμο.

Μετακινήσεις πληθυσμών

Τον Ιούλιο του 1994, μια από τις χειρότερες επιδημίες χολέρας ξέσπασε στο Ζαΐρ που οφειλόταν στο βακτήριο σιγκέλα. Αυτή η επιδημία οφειλόταν στην εγκατάσταση προσφύγων στην περιοχή που προήρχοντο από την Ρουάντα.

Ελονοσία.

Παρά το γεγονός ότι το υπεύθυνο παράσιτο για την ελονοσία P. falciparum υπάρχει εδώ και 50.000-100.000 χρόνια, το μέγεθος του πληθυσμού του παρασίτου δεν αυξήθηκε μέχρι περίπου 10.000 χρόνια πριν, ταυτόχρονα με τις εξελίξεις στον τομέα της γεωργίας και την ανάπτυξη των ανθρώπινων οικισμών. Οι στενοί συγγενείς των παρασίτων της ανθρώπινης ελονοσίας παραμένουν κοινοί σε χιμπατζήδες. Ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι η ελονοσία από P. falciparum μπορεί να έχει τις ρίζες της στους γορίλες.

Αναφορές στους μοναδικούς περιοδικούς πυρετούς της ελονοσίας βρέθηκαν σε όλη την καταγεγραμμένη ιστορία, αρχής γενομένης το 2700 π.Χ. στην Κίνα. Η ελονοσία μάλιστα συνεισέφερε σημαντικά στην πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας μετά την επιδημία ελονοσίας εξ’ αιτίας της εισβολής του Ρωμαϊκού στρατού στην Βόρεια Αφρική, στη Ρώμη που είναι γνωστή σαν «Ρωμαϊκός πυρετός».

Το 1500 μ.χ. με την ανακάλυψη της Αμερικής ο Χριστόφορος Κολόμβος μετέφερε την ερυθρά αλλά και την ιλαρά, ερυθρά στην Νότια Αμερική. Οι ντόπιοι πληθυσμοί ήταν παρθένοι και επομένως περισσότεροι από 50.000.000 άνθρωποι πέθαναν από αυτήν την εισβολή. Φυσικά σε αντάλλαγμα αυτής οι Ν. Αμερική μας έδωσε την σύφιλη που μετέφερε ο Κολόμβος και οι άνθρωποί του στην Ευρώπη.

Ο άνθρωπος υπεύθυνος για την διαταραχή της ειρηνικής συνύπαρξης

Με βάση τα στοιχεία των επιδημιών εκείνο που προκύπτει είναι ότι κυρίως οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες ήταν η αιτία για να σταματήσει η ειρηνική συνύπαρξη μικροοργανισμών και ανθρώπων.

Συγκεκριμένα :

1. Η αστικοποίηση όπου πολλοί άνθρωποι βρίσκονται πολύ κοντά και αυτό με την σειρά του αυξάνει τις πιθανότητες μετάδοσης της νόσου.

2. Η επέκταση των οικισμών καταστρέφοντας τμήματα Δασών έφερε τον άνθρωπο σε επαφή με τα μικρόβια των άγριων ζώων, ενώ παράλληλα με αυτήν την καταστροφή ένα μέρος των κυνηγών όπως αλεπούδες, λύκοι κ.α εξαφανίστηκαν με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο πληθυσμός των τρωκτικών που είναι δεξαμενές ή και πηγή ασθενειών.

3. Η ατμοσφαιρική ρύπανση δημιούργησε ευπάθεια ώστε να διευκολύνει τις λοιμώξεις, αλλά συντελεί και στην αλλαγή του κλίματος.

4. Ανθρωπογενείς παρεμβάσεις που συνετέλεσαν στην αλλαγή του κλίματος και αύξησαν την θερμοκρασία του πλανήτη.

5. Η παγκοσμιοποίηση και η πιο άμεση επικοινωνία των λαών επίσπευσε και την μετάδοση των λοιμώξεων.

6. Το εμπόριο, βοήθησε ώστε μαζί με τα εμπορεύματα να μεταφέρονται και τα μικρόβια.

7. Η εντατικοποίηση της παραγωγής τροφίμων και για αυτό τον σκοπό η χρήση λιπασμάτων για τα φυτά και φυραμάτων για τα ζώα, ανέτρεψε την κατάσταση ισορροπίας των μικροβίων και τα έκανε πιο επιθετικά και πιο εύκολα στις μεταλλάξεις.

Όπως από τα ιστορικά στοιχεία παρακολούθησης επιδημιών ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για την διάσπαση αυτής της ειρηνικής συνύπαρξης ανθρώπου – μικροοργανισμών.

Γρίπη

Ας πάρουμε για παράδειγμα την γρίπη, είναι ιός που βρήκε έδαφος για να πολλαπλασιάζεται και να αναπτύσσεται στο πεπτικό σύστημα της πάπιας.

Επί εκατομμύρια χρόνια υπάρχει μια ειρηνική συνύπαρξη πάπιας και ιού της γρίπης.

Ο ιός της γρίπης πολλαπλασιάζεται στο έντερο την πάπιας, αποβάλλεται με τα κόπρανά της στο νερό. Το νερό είναι ο ιδανικός βιότοπος του ιού της γρίπης. Η πάπια πίνει νερό και μαζί καταπίνει εκ νέου τον ιό δίνοντας του έτσι την ευκαιρία να αναπαράγεται και χωρίς κανείς από τους δύο να βλάπτεται.

Η εξημέρωση της πάπιας και η μεταφορά της και εκτροφή της στις αγορές της Ασίας είχε ως αποτέλεσμα ο ιός της γρίπης να βρεθεί σε ένα άλλο βιότοπο εκτός υδατίνου περιβάλλοντος, είχε όμως ανάγκη να αναπαραχθεί, συνεπώς έπρεπε να μεταλλαχθεί.

Η ευκαιρία δόθηκε στον οργανισμό μιας άλλης συγκατοίκου της πάπιας που συγκατοικούσε στους χώρους εκτροφής πουλερικών της κότας και των υπολοίπων πτηνών.

Η προσαρμογή του ιού στον οργανισμό της κότας ήταν να εισβάλει στο αναπνευστικό σύστημα και να προσαρμόσει την αναπαραγωγή του, εκεί, προχωρώντας σε μετάλλαξη.

Έτσι ξεκίνησε ως νόσος του αναπνευστικού των πτηνών και σταδιακά έγινε παθογόνος για τον άνθρωπο προσβάλλοντας το αναπνευστικό του σύστημα.

Η γρίπη έχει προκαλέσει μεγάλες επιδημίες στην ανθρωπότητα με διαφορετικούς τύπους ως αποτέλεσμα σταδιακών μεταλλάξεων. Γνωστές είναι οι επιδημίες γρίπης όπως :

1918 – 1919 : Ισπανική γρίπη (στέλεχος Η1Ν1)

1957 : Ασιατική γρίπη (στέλεχος Η2Ν2)

1968 : Γρίπη Χονγκ – Κονγκ (στέλεχος Η3Ν2)

2009 : γρίπη των χοίρων (στέλεχος Η1Ν1)

ΚΟΡΟΝΑΙΟΣ

2003 : Οξύ αναπνευστικό σύνδρομο SARS-CoV ή SARS-CoV-1 ξεκίνησε από τις αγορές της Κίνας (γκουανγκ-ντογκ).

2012 : MERS-κοροναϊός (MERS-CoV) ξεκίνησε από Σαουδική Αραβία

2019 : COVID-19 Ξεκίνησε από την YUHAN της Κίνας

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Οι ιοί είναι μικροοργανισμοί που δρουν μολύνοντας τα κύτταρα. Έχουν την δυνατότητα να ενσωματώνονται στα κύτταρα του ξενιστή να εκχέουν εντός του κυττάρου το γενετικό υλικό και να χρησιμοποιούν τους τρόπους μεταγραφής του οργανισμού που τους φιλοξενεί αναλαμβάνοντας πλήρως τον έλεγχο του κυττάρου του ξενιστή. Αναπαράγονται με μεγάλη ταχύτητα. Επακολουθεί έκρηξη – ρήξη του κυττάρου και διασπορά του ιού και σε άλλα κύτταρα του οργανισμού.

2. Υπάρχουν υποθέσεις που αναφέρουν ότι είναι δυνατόν ένας οποιοσδήποτε ιός, αν συναντήσει μέσα σε ένα κύτταρο έναν άλλο ιό δύναται να αναπαραχθεί μαζί του και να προκύψει ένα νέο στέλεχος ιού που φέρει την μεταδοτικότητα του ενός και την λοιμογόνο δύναμη του άλλου. Η τελευταία εκδοχή εξετάζεται.

Δεν υπάρχει πάντως γενική αποδοχή αν πρόκειται γα έμβιους οργανισμούς. Πάντως η μελέτη του γενετικού τους υλικού δείχνει ότι μοιάζει περισσότερο με το γενετικό υλικό των ξενιστών τους παρά με το γενετικό υλικό άλλων ιών

3. Τα βακτήρια είναι μικροοργανισμοί μεγαλύτερου μεγέθους από τους ιούς. Έχουν την δυνατότητα αναπαραγωγής δια διχοτόμησης, παράγοντας δύο όμοιους απογόνους και δύνανται να αναπαράγονται κατά εκατομμύρια σε ελάχιστον χρόνο.

4. Οι μύκητες είναι μικροοργανισμοί που δεν εντάσσονται ούτε στο ζωικό ούτε και στο φυτικό βασίλειο αφού έχουν χαρακτηριστικά και των δύο ειδών. Έχουν ανάγκη από οξυγόνο και συνεπώς αναπτύσσουν αποικίες στις επιφάνειες του σώματος και τούς βλενογόνους.

5. ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΝΟΣΩΝ ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ.

Οι παθήσεις που προέρχονται από μικροοργανισμούς διακρίνονται σε αυτούς που εισέρχονται μέσω του αναπνευστικού συστήματος και έχουν συνεπώς και την μεγαλύτερη μεταδοτικότητα. Υπάρχουν και εκείνοι που μεταδίνονται από άλλες οδούς (πεπτικό σύστημα, δέρμα). Από το πεπτικό σύστημα εισέρχονται μέσω μολυσμένης τροφής ή νερού. Από το δέρμα εισέρχονται μέσω ενδιάμεσων ξενιστών (κουνούπια, τσιμπούρια, ψύλλοι κ.λ.π)

10 ΠΛΗΓΕΣ ΤΟΥ ΦΑΡΑΩ

Οι 10 πληγές του φαραώ έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης από πολλούς κλάδους της επιστήμης. Ιστορικά πολλοί ισχυρίζονται ότι είναι οι συνέπειες από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι περιγράφεται ένα είδος πανδημίας (τουλάχιστον στις 6 πρώτες πληγές). Η υπόθεση αυτή ενοχοποιεί το μικροσκοπικό φύκι pfiesteria που παρουσίασε μεγάλη αύξηση στα πλαίσια μια ερυθράς παλίρροιας που αύξησε το φυτοπλαγκτόν στην ερυθρά θάλασσα.

1^Η ΠΛΗΓΗ : Pfiesteria παράγει τοξίνες ικανές να προκαλέσουν τον θάνατο των ψαριών στην περιοχή που πεθαίνουν μαζικά.